Wetenswaardigheden over motorbanden
Vanwege het feit dat de banden het belangrijkste contactpunt tussen de motor en de weg vormen, zijn zowel het rijplezier als de veiligheid ervan afhankelijk.
De banden zijn primair verantwoordelijk voor hoe een motorfiets 'aanvoelt'. En de standaard geleverde banden van een motorfiets zijn niet altijd de beste. Alternatieven vind je op de websites van de grote bandenfabrikanten met het trefwoord "bandgoedkeuring" of bij bandenprofessionals zoals reifen.com. Ook testrapporten in de vakpers bieden waardevolle informatie.
Probeer overigens gerust eens een ander paar banden. Elke motorrijder heeft zijn eigen voorkeuren en de kwaliteit van alle grote bandenmerken is even hoog. Alleen met goedkope aanbiedingen van exotische merken moet je heel voorzichtig omgaan. De banden zijn het laatste waarop je bij je motorfiets moet besparen.
De belangrijkste bandentypen
Het bandenassortiment is tegenwoordig net zo divers als dat van motorfietsen en de eisen van motorrijders. Specialisatie is het toverwoord. Het volgende overzicht van de verschillende typen is daarom slechts globaal. De afzonderlijke categorieën lopen in elkaar over.
Deze bandencategorie vormt de grootste uitdaging voor de ontwikkelingsafdelingen van de fabrikanten omdat de eisen van de klanten erg hoog en heel tegenstrijdig zijn. En de fabrikanten slagen er daadwerkelijk in om steeds beter aan alle eisen te voldoen: Het gripniveau van de huidige touring-sportbanden is even hoog als 10-15 jaar geleden bij pure sportbanden. De duurzaamheid en grip op nat wegdek maken lange vakantiereizen onder alle weersomstandigheden mogelijk.
Bij banden voor zware cruisers en tourers zoals de Honda Gold Wing, is maximale grip bij een schuine ligging minder belangrijk. De focus ligt op eigenschappen zoals stabiliteit, draagvermogen en duurzaamheid. Tot deze categorie behoren ook de extra brede achterbanden voor custombikes.
De belangrijkste eigenschappen zijn maximale grip en optimale rondetijden. De relatief spitse contour van sportbanden zorgt ervoor dat de banden een groot contactoppervlak hebben wanneer de motor schuin ligt; dit is belangrijk bij het accelereren vanuit bochten. Dit wordt gecombineerd met zachtere rubbermixen die enerzijds voor maximale grip moeten zorgen, maar anderzijds ook relatief snel slijten. Veel sportbanden bieden pas echt goede grip als ze warm zijn.
Echte volbloed racebanden zijn nog extremer ontworpen: geen profiel, een korte levensduur en slechte grip in de kou, zodat ze alleen op het circuit kunnen worden gebruikt. Daartussen zijn er varianten voor bijvoorbeeld racetrainingen die zijn goedgekeurd voor het wegverkeer, maar waarvan het prestatieprofiel sterk is gericht op het rijden op circuits.
Dit type band is speciaal ontworpen voor grote enduromotoren zoals de R 1200 GS. In feite zijn dit touring-sportbanden met een iets grover profiel. Deze endurobanden zijn dus bijzonder veelzijdig en krachtig. In ieder geval op asfalt en op stevige onverharde wegen. Als je meer wilt, kun je kiezen voor de grovere profielen waarmee zelfs natte weilanden en zandhellingen geen probleem meer vormen – dit gaat wel weer ten koste van de wegprestaties natuurlijk.
- Wegbanden die ook geschikt zijn voor onverharde wegen
- Mengvorm voor grovere ondergrond
- Offroad-banden die ook geschikt zijn voor asfalt
1
Offroad
▬ ▬
Weg
▬ ▬ ▬ ▬
2
Offroad
▬ ▬ ▬
Weg
▬ ▬
3
Offroad
▬ ▬ ▬ ▬
Weg
▬ ▬
Zand, modder en keien vormen de geliefde werkomstandigheden voor dit type band. De hoge profielen grijpen daar perfect in de ondergrond en zorgen voor voortstuwing. In deze categorie vinden trial-, cross- en enduro-rijders banden met zeer gespecialiseerde profielen voor een brede reeks toepassingen. Offroad-banden kunnen echter niet goed overweg met asfalt, waar ze een hobbelig en sponsachtig rijgedrag vertonen.
Het belangrijkste verschil tussen scooter- en motorbanden is het meest voor de hand liggende: de maat. De zeer kleine 10-inch oude Vespa's zijn nu echter behoorlijk uit de mode. 12-14 inch zijn tegenwoordig de gangbare maten, goed voor meer stabiliteit bij hogere snelheden. De structuur, rubbermixen en profielen van moderne scooterbanden zijn vergelijkbaar met die van hun grote broers. Ook hier zijn er sportieve, toeristische en zelfs offroad-varianten. En er is een bandtype dat voor de grote broers vrijwel niet beschikbaar is: winterbanden met lamellenprofiel en rubbermixen die ook bij vriestemperaturen grip bieden.
Zodat alles klopt: de band-goedkeuring
De voor de motorfiets goedgekeurde bandenmaten (zie hieronder) worden op het kentekenbewijs deel 1 vermeld. Vaak staan hier ook de fabrikant en het model van de eerste banden vermeld. Indien je een ander merk of zelfs banden met andere afmetingen wilt gebruiken, controleer dan vooraf of er een vergunning of vrijgave voor is. Dit is verkrijgbaar bij de bandenhandelaar in de buurt of kan op de website van de bandenfabrikant worden gedownload. Zo'n vergunning stelt niet alleen politieagenten en keuringsinstanties gerust. Het beschermt tevens tegen onaangename verrassingen met betrekking tot het rijgedrag, omdat de goedkeuring meestal pas na uitgebreide testritten door motor- en bandenfabrikanten wordt verstrekt.
Opschriften en markeringen op motorbanden
Even de rijschoolkennis opfrissen: Op elke motorband staanallerlei cijfers, tekens en letters. Als je weet wat ze betekenen, komt je alles over de band te weten.
De bandmarkering:
- 150 - Breedte
- 70 - Banddoorsnede
- R - Opbouw
- 18 - Diameter
- M/C - Motorbanden
- 70H - Speed / beslastingsindex
- TL - Tubeless (zonder binnenband)
Onderhoud, controle en reparatie van motorbanden
Motorbanden verdienen het om verzorgd te worden. Een groot deel van het plezier dat je op de motor beleeft, hangt immers af van de banden; om nog maar te zwijgen over het belang voor de veiligheid.
Leeftijd van de band herkennen
De productiedatum van een band is erg belangrijk: Hoe ouder een band is, hoe meer hij zijn elasticiteit verliest en daarmee zijn vermogen om zich op het asfalt vast te grijpen. Daarom is er op de flank van elke band een ovaal veld met een viercijferig getal te vinden dat de productiedatum aangeeft. Voorbeeld: Het getal 1915 betekent niet dat de band uit de Eerste Wereldoorlog stamt. Dit betekent de 19e kalenderweek van 2015.
Regelmatig bandenspanning controleren
Al 0,2 bar te weinig druk in de banden betekent een merkbare verslechtering van het rijgedrag. Omgekeerd leidt een te hoge luchtdruk (= kleiner contactoppervlak) tot een hogere slijtage en minder grip. Daarom raden alle bandenfabrikanten aan om de bandenspanning wekelijks te controleren, bij voorkeur met een nauwkeurige bandenspanningmeter. De juiste waarde moet worden ingesteld als de banden koud zijn.
De luchtdruk stijgt met 0,1-0,2 bar door de opwarming tijdens het rijden. Houd hier rekening mee bij tussenstops tijdens langere tochten!
Profieldikte meten
De wetgever schrijft een minimale profieldiepte van 1,6 mm voor. Het is beter om de band uiterlijk bij 2-3 mm te vervangen, omdat ook "hoekig" versleten banden een negatief effect op de rijeigenschappen van de motor hebben. Uiterlijk na de eerste bandenwissel weet je precies wat we bedoelen. Louis heeft verschillende bandprofielmeters die dit klusje gemakkelijker maken.
Rijrichting- en slijtage-indicator
Omdat moderne banden voor één draairichting zijn geoptimaliseerd, geven pijlen op de zijwanden aan of de band in de correcte richting is gemonteerd. In de profielgroeven van alle motorbanden bevinden zich kleine dwarsbalkjes die de slijtagegrens van het loopvlak aangeven.
De hoogte van deze zogenaamde TWI (tread wear indicator) komt echter NIET overeen met de bij ons voorgeschreven minimale profieldiepte van 1,6 mm.
Nieuwe banden inrijden
Nieuwe banden zijn behoorlijk glad. Dit komt door een wasachtige laag op het loopvlak. Het kan tot 200 km duren voordat de band optimaal is opgeruwd en de laag is verdwenen.
Vermijd in het begin dus abrupt remmen en accelereren en vergroot de hellingshoek geleidelijk.
Noodreparaties aan motorbanden
In principe moet je je banden zo vaak mogelijk controleren (bijv. bij het tanken of de bandenspanning controleren) op scheuren, vreemde voorwerpen en andere beschadigingen. Mocht je onderweg onverhoopt toch een lekke band krijgen, dan is veel schade tijdelijk te repareren met een noodreparatieset. Dit is echter wel provisorisch! Met een gerepareerde band kun je het beste alleen nog maar naar de dichtstbijzijnde werkplaats rijden.
Bandtoebehoren voor tijdens tochten en in de werkplaats
Monteren, controleren, repareren: Louis heeft het bijpassende toebehoren voor alle werkzaamheden met betrekking tot banden.
Diagonaal of radiaal: het binnenwerk van motorbanden
Er steekt heel wat denkwerk van vele ingenieurs in banden. Naast de rubbermix en het profielontwerp zijn het vooral de innerlijke waarden die het karakter en de rijeigenschappen van een band bepalen.
Diagonaalbanden
De naam is afgeleid van de structuur van het karkas, min of meer het skelet van de band: Om het rubber een stabiele vorm te geven, ondersteunen meerdere lagen draden de band – en deze lopen diagonaal ten opzichte van de rijrichting. Deze constructie wordt bijna alleen gebruikt voor offroad-banden, waarbij de flexibiliteit van het karkas bij aanpassing aan de ondergrond een voordeel is, en voor banden voor klassieke auto's en oldtimers. Nadelen bij weggebruik: Een sterke uitzetting en opwarming van de band bij hoge snelheden.
- Karkaslaag in diagonale richting
- Loopvlak met profiel
- Velg
- Velgdraad-kern
- Apex
- Karkasbuitenlaag
- Luchtdichte binnenplaat
Radiaalbanden
Het karkas van een radiaalband bestaat meestal uit slechts één of twee lagen, waarvan de draden dwars op de looprichting (dus radiaal ten opzichte van de wielas) zijn aangebracht. Daarboven liggen de draden grotendeels parallel aan de rijrichting. De gordel voorkomt dat de band door middelpuntvliedende kracht uitzet. De afzonderlijke karkaslaag zorgt voor minder wrijving in de band en dus voor minder warmtevorming; dit is gezien de prestaties van moderne motoren bijzonder noodzakelijk.
- Karkaslaag in radiale richting
- Nul-graden-gordel
- Loopvlak met profiel
- Velg
- Velgdraad-kern
- Apex
- Karkasbuitenlaag
- Luchtdichte binnenplaat
Dankzij geavanceerde technologie combineren moderne loopvlakontwerpen van sportbanden en touring-sportbanden schijnbaar tegenstrijdige eigenschappen.
Sommige fabrikanten gebruiken de gordel ook om de duurzaamheid van het midden van het loopvlak te verbeteren en de grip bij schuine ligging op de flanken te verhogen. Andere fabrikanten bereiken hetzelfde effect door hardere of zachtere rubbermixen te gebruiken.
- Hardere rubbermix resp. hogere gordelspanning voor grote duurzaamheid.
- Zachtere rubbermix resp. zwakkere gordelspanning voor betere grip bij schuine ligging