Schroeven losdraaien, schroefdraad repareren 

Iedereen maakt het wel eens mee: met een zonnig weekeinde voor de deur staat alles klaar voor een mooie toerrit, er moet alleen nog even één onderdeeltje van de motor worden vervangen. En dan gebeurt het – die ene schroef, de laatste van het hele stel waarmee het bewuste onderdeel vastzit, laat niet los... of de kop draait eraf en er blijft een onmogelijk stompje over... of het stuk ellende komt samen met het contradraad in de vorm van een treurig spiraaltje naar buiten.

Wat er op zo'n moment ook door je hoofd gaat: blijf je emoties de baas! Alleen een helder verstand kan helpen om de schade binnen de perken te houden. Voordat je overschakelt op gevaarlijk activisme, kun je beter even een koel drankje inschenken of wat je maar nodig hebt om je zenuwen tot bedaren te brengen, om dan het probleem in alle rust te beoordelen.

Als de sleuf of het kruis van een schroefkop niet meer voldoende houvast biedt aan een normale schroevendraaier zodat kracht gezet kan worden om de schroef los te draaien, hoeven verder geen 'wanhopige pogingen' te worden ondernomen met dit gereedschap, omdat de schroef dan alleen maar verder wordt beschadigd. Dan kan beter bijtijds een slagschroevendraaier met een impactmechanisme worden ingezet. Deze zet een hamerslag om in een zeer krachtige draai-impuls, ontziet daarbij de schroefkop en mag in geen enkele motorgereedschapskist ontbreken.

Stel de slagschroevendraaier in op 'losdraaien'.

Selecteer een goed passende bit. Een paar goed gedoseerde klappen met een flinke hamer (minstens 300 g) op het gereedschap maken dan zelfs knellende of vastgeroeste schroeven met beschadigde koppen los!

Een eenvoudige tik met een hamer via een schroevendraaier op de schroefkop werkt hoe dan ook al vaak. Roestoplosser (bijv. WD-40) helpt eventuele roest in de schroefdraad op te lossen. Als een schroef of moer zichtbaar verroest is, moet de kruipolie een tijdje inwerken voordat je verder kunt werken. Bij kwetsbare onderdelen is het gebruik van een hamer of slagschroevendraaier natuurlijk geen oplossing. Doorslaggevend voor het loskrijgen van aangetaste schroeven is altijd de keuze van het meest geschikte gereedschap: schroevendraaierbladen moeten optimaal passen en niet al rond zijn afgesleten, en zeskantschroeven moeten worden aangepakt met een dopsleutel die grip biedt aan de zijkant (zoals aanwezig in de meeste ratelsets uit het assortiment van Louis).

Dolgedraaide inbusschroeven kunnen los worden gedraaid door er een multitorxbit met een hamer in te slaan en vervolgens de bit te draaien met een ratelsleutel. Daarbij is het goed mogelijk dat de multitorxbit beschadigd raakt, maar ja, je wilt in elk geval de schroef losdraaien!

Met een hamer en een kleine beitel kun je proberen de kop van de schroef vanaf de zijkant 'aan te drijven'.

Nog geen succes of kun je een kwetsbaar onderdeel niet met de hamer bewerken? Dan probeer je de kop van de schroef aan de bovenzijde met een metaalzaag en een sleutelvijl van een diepe sleuf te voorzien, zodat een stevige, platte schroevendraaier meer grip zal hebben.

Als de schroef vastzit in aluminium, kan warmte het losdraaien vergemakkelijken (zie punt Vastzittende schroefdraadbouten). 

Wanneer niets helpt, moet de kop van de schroef worden uitgeboord. Boor steeds in het midden met een klein boortje voor en tot slot in de breedte van de schroefdraad van de schroef. Vergeet niet: je wilt eerst alleen de kop verwijderen, dus boor niet te diep! Later kun je erover nadenken hoe je het resterende schroefdraadgedeelte het beste kunt verwijderen. Als de schroefdraad nog intact is, is het meestal makkelijk vast te pakken met een waterpomptang en eruit te draaien.

Vastgeroeste of 'dolgedraaide' moeren kunnen met een 'moerensplijter' vanaf de zijkant worden geopend.

Dat kan ook met een vijl, een ijzerzaag of een slijper. Slijp niet tot in de schroefdraad! Zorg dat in de directe omgeving geen schade ontstaat door de werkzaamheden! Probeer deze te beschermen door afdekking of afplakken. Als de moer vrij toegankelijk en de bout makkelijk te vervangen is, kun je de bout ook kort afzagen (tussen moer en vulring) en dan verwijderen. Vaak werkt dat het snelst. Bescherm de directe omgeving altijd tegen het zaagblad!

Beschadigde verzonken schroeven die met geen enkel gereedschap te grijpen of te bewegen zijn, kunnen vanaf een diameter van 6 mm met een linksdraaiende losdraaier worden verwijderd. De schroef moet dan exact in het midden en precies in de juiste diameter (zie de verpakking van de losdraaier) worden ingeboord. Als inboren in het midden niet lukt, ziet de situatie er somber uit. Laat deze klus liever over aan een vakman als je niet zeker weet of je over de benodigde vaardigheden beschikt.

Zorg dat je vooral een kleine linksdraaiende losdraaier niet boven het maximum belast. Als deze afbreekt, zit er een gehard stuk staal in de schroef dat bijzonder moeilijk te verwijderen is. Linksdraaiende losdraaiers zijn natuurlijk ook te gebruiken voor vastzittende tapbouten. Ze zijn alleen geschikt voor rechts- en niet voor linksdraaiende schroefdraad.

Kapotgedraaide schroefkoppen of bouten wijzen meestal op een achterliggend probleem: meestal blijft de bout door roest of schade aan de schroefdraad in de ondergrond vastzitten. Probeer dan eerst eens of roestoplosser helpt, en laat deze een nachtje goed inwerken!

Hoe je verder gaat, hangt ervan af hoeveel grip je nog hebt op de bout. Als er genoeg schroefdraad is voor twee moeren, breng je deze aan, zet je ze als contramoer stevig vast en probeer je de bout eruit te draaien. Is er maar weinig schroefdraad over, dan waag je een poging met de waterpomptang. Pak de bout met de tang zo stevig mogelijk vast en probeer de bout te draaien... maar als het niet lukt, blijf het dan niet proberen.

Gebruik het restant van de schroefdraad liever om een goede schroef aan te lassen en deze te draaien! Als je hiervoor geen mogelijkheid ziet, kun je het ook met een linksdraaiende losdraaier proberen. Als de bout in aluminium vastzit, kan warmte het losdraaien duidelijk vergemakkelijken, want heet aluminium zet verder uit dan staal. Voorwaarde is wel dat er geen rubberen keerring, geen O-ring, geen rubberen afdichting of iets anders in de buurt is dat gevoelig is voor hitte, anders moet deze worden vervangen. Een behuizingsklep kan voor verwarming het beste worden verwijderd en op een kookplaat worden gelegd. Werk je met een brander, maak dan ronddraaiende bewegingen rond het midden en houd de vlam nooit stil op één punt. Als je te maken hebt met gelakt aluminium, kun je sterke verhitting beter vermijden en in plaats van een brander een heteluchtpistool gebruiken. 100-150°C zijn voldoende voor het losmaken van een bout (ter controle: olie verdampt bij 200°C, water bij iets meer dan 100°C). Als een bout met een krachtig schroevenborgmiddel is bevestigd, moet deze meestal warm worden losgedraaid, ook als het om een staal-staalverbinding gaat. Voor Loctite 'hoogvast' is zelfs 300°C vereist.

Uitboren gaat altijd gepaard met een schroefdraadreparatie of snijden van schroefdraad van de eerstvolgende grootte. Dan is het wel noodzakelijk, dat exact in het midden en recht wordt geboord. Laat die klus liever over aan een vakman, want als door verkeerd boren eenmaal een lelijke 'krater' is ontstaan, heb je een nog veel groter probleem. Dan moet namelijk een nieuw stuk worden gelast en nieuwe schroefdraad worden gesneden. Dat zal in het aangelaste materiaal echter niet meer zo zwaar belast kunnen worden als in het origineel.

Beschadigde binnenschroefdraad kan met de gepatenteerde V-Coil-draadinzet goed en duurzaam worden gerepareerd. Het voordeel van V-Coil ten opzichte van draadbussen is, dat deze ook bij langdurige thermische belasting niet losgaat. Daarom is dit product uitstekend geschikt voor reparatie van bijv. bougieschroefdraad.

Iedere V-Coil-reparatieset bevat naast de spiraalvormige inzetstukken een boor voor het aanbrengen van het passende gat, een speciale draadsnijder en een hulpmiddel om de inzetstukken vakkundig aan te brengen. Doorslaggevend voor het succes van je werk is dat eventuele boutresten vakkundig zijn verwijderd, zodat je een schone, rechte opening hebt waarin je het nieuwe V-Coil-schroefdraad kunt snijden.